Afta to często spotykana dolegliwość, która polega na wystąpieniu w jamie ustnej niewielkiego, lecz bardzo bolesnego owrzodzenia, połączonego ze stanem zapalnym. Jak ją leczyć i czy można jej zapobiegać? Odpowiadamy w artykule.
Afta - objawy
Afta przybiera postać okrągłej rany, która ma biały lub szary kolor. Zazwyczaj objawiają się pieczeniem i bolesnym mrowieniem. Ból który wywołują afty, często uniemożliwia prawidłowe umycie zębów, zjedzenie posiłków, a nawet mówienie. Afta może występować zarówno na błonie śluzowej jamy ustnej, jak i na wardze oraz bocznych powierzchniach języka. Afta może utrzymywać się w jamie ustnej nawet do 2 -3 tygodni. Owrzodzenia mogą pojawiać się pojedynczo lub w grupach – niejednokrotnie z nawrotami (tzw. nawracające naftowe zapalenie jamy ustnej). Średnica aft oscyluje w przedziale od 1 mm do 2 cm.
Czy afta jest zaraźliwa?
Z powodu utrudnień w codziennym funkcjonowaniu jakie wywołuje afta, pacjenci często obawiają się zarażenia owrzodzeniem. Jeśli jeden z domowników zmaga się z aftą, na szczęście nie ma potrzeby, by izolował się od pozostałych. W przeciwieństwie do opryszczki wargowej, afta nie jest zaraźliwa.
Afta - przyczyny powstawania
Afta może być wywoływana przez różne czynniki. Do najpopularniejszych przyczyn powstawania aft zalicza się:
- stres
- przemęczenie
- osłabienie fizyczne
- zaburzenia hormonalne
- niedobory witamin (np. witaminy B12), żelaza oraz kwasu foliowego
- zażywanie niektórych leków, silnych antybiotyków czy sterydów
Wystąpienie afty może być również następstwem mikroskaleczenia, spowodowanego zna przykład zadrapaniem ostrym fragmentem pożywienia czy widelcem, jak również zbyt twardego włosia w używanej szczoteczce do zębów. Niejednokrotnie przyczyną aft mogą być uszkodzenia wywołane używaniem aparatu ortodontycznego, nawet jeśli jest on odpowiednio wyprofilowany.
Skłonność do przygryzania warg czy wewnętrznych stron policzków także może powodować powstawanie owrzodzeń w jamie ustnej. U kobiet afty często pojawiają się w okresie tuż przed menstruacją. Ponadto zła dieta i spożywanie niezdrowego jedzenia z dużą zawartością konserwantów sprzyja powstawaniu aft.
Afta - leczenie
Leczenie aft nie należy do najłatwiejszych, co wynika z faktu, iż występują one z reguły w trudno dostępnych i wilgotnych miejscach. Osoby, u których pojawiła się afta zmagają się z bólem i dyskomfortem podczas jedzenia, dlatego zależy im na jak najszybszym zakończeniu leczenia. Podstawowym celem leczenia aft występujących w jamie ustnej jest zapewnienie im warunków aseptycznych (warunków w których nie dopuszczamy drobnoustrojów chorobotwórczych do danego środowiska) i antyseptycznych (odkażających) oraz zmniejszenie towarzyszącego im stanu zapalnego.
W większości przypadków afty znikają same z siebie po około 7 dniach od momentu pojawienia się. Jeśli jednak cierpimy na nawracające owrzodzenia jamy ustnej lub gdy afta utrzymuje się dłużej niż wskazane 7 dni to należy zasięgnąć specjalistycznej pomocy lekarskiej. Cięższe przypadki aft wymagają bowiem często leczenia antybiotykami lub sterydami. W przypadku, gdy afty pojawiają się u nas jedynie sporadycznie, można skorzystać z preparatów dostępnych w aptece bez recepty lub niektórych naturalnych, domowych sposobów na walkę z tą przypadłością.
Domowe sposoby leczenia aft
Jedną z przyczyn powstawania aft jest obniżona odporność organizmu. Aby w naturalny sposób wzmocnić naszą odporność warto wypróbować sok z kory brzozy, czarny bez czy echinaceę. W walce z aftami najczęściej stosuje się odkażające metody w postaci płukanek, które zawierają wodę utlenioną oraz roztwór jodyny.
Domową metodą walki z aftą jest płukanie jamy ustnej roztworem sody oczyszczonej z wodą. Soda oczyszczona posiada właściwości antyseptyczne, neutralizuje kwasy i może być wykorzystywana jako środek do codziennej higieny jamy ustnej. Pamiętaj, że mieszanki nie należy połykać. Po zakończonej czynności należy starannie wypłukać usta czystą wodą.
Jeśli afta pojawiła się w jamie ustnej, warto wzbogacić swoją dietę o jogurty. Zawarty w nich kwas mlekowy i bakterie pozwalają osiągnąć optymalny skład pH w ustach.
Kolejnym domowym sposobem jest odkażenie rany za pomocą wody utlenionej. Można to zrobić poprzez nasączenie patyczka kosmetycznego wodą utlenioną a następnie delikatnym posmarowaniu nim miejsca w którym zlokalizowana jest niechciana afta. Z pomocą przychodzą nam także liczne preparaty dostępne w aptece. Warto wśród nich wymienić między innymi żel Elugel, krem Hascovir, płukankę Eludril oraz pastę do stosowania w jamie ustnej Solcoseryl.
Czy można zminimalizować ryzyko powstania afty?
Ponieważ mnóstwo czynników wpływa na powstawanie aft, warto jest skupić się przynajmniej na kilku z nich, aby wiedzieć, jakie zmiany należy wprowadzić. Przede wszystkim higiena jamy ustnej. Jeżeli powodem naszego schorzenia jest nieodpowiednia pasta (zawierająca szkodliwe substancje), należy ją wymienić. Podobnie z rodzajem szczoteczki - zastąpienie zbyt twardej delikatniejszą może zdziałać cuda. Nie powinniśmy się jednak ograniczać tylko do naszego ciała. Jako nawyk należy wyrobić sobie mycie naczyń i sztućców po każdym użyciu, jak również owoców i warzyw przed zjedzeniem.
Bardzo ważne jest również dbanie o odpowiednią dietę. Należy sprawdzać po kolei, który rodzaj jedzenia ma na nas tak zły wpływ (jeśli podejrzewamy, że to jedzenie jest powodem powstania afty). Produkty na które warto zwrócić uwagę to: ananasy, owoce morza, owoce cytrusowe, czekolada czy truskawki. Następnie suplementacja: witaminy, cynk, żelazo, omega 3 czy witamina B - dostarczą organizmowi tego, co niezbędne do pozbycia się afty.
Warto pamiętać, że wdrożenie w życie jakiejkolwiek czynności czy nawyku poprawiającego nasz stan zdrowia, może zniwelować występowanie bądź częstotliwość pojawienia się niechcianego obrzęku. Każda dolegliwość jest swego rodzaju informacją od organizmu, że coś należy zmienić. Dlatego też rozsądnie postąpimy dostosowując się do jego sygnałów.
