Próchnica zębów jest chorobą, która dotyczy aż ponad 90% dorosłych ludzi w Polsce. Już u dzieci występuje próchnica, której nie należy bagatelizować, gdyż z łatwością zęby mleczne, które były chore na próchnicę, zarażają później wyrzynające się zęby stałe. Z danych wynika, że już co drugi nastolatek w naszym kraju nie ma co najmniej jednego zęba.
Czym jest próchnica zębów?
Jest to zakaźna choroba bakteryjna atakująca tkanki twarde zęba. Powstaje w procesie zmiękczania się szkliwa, które wywoływane jest przez kwasy. Przyczyną powstawania kwasów są występujące w jamie ustnej bakterie zasiedlające płytkę nazębną, a następnie rozkładającą cukry.
Przyczyny próchnicy zębów
Jest to choroba, która rozprzestrzenia się głównie z braku odpowiedniej higieny jamy ustnej. Próchnica zębów jest chorobą infekcyjną, a więc wywołują ją różne drobnoustroje. Próchnicę powodują bakterie, które w czasie rozkładania cukrów – wytwarzają wtedy kwasy organiczne. Powodują one, że na zębach tworzy się miękki i żółtawy nalot, czyli płytka nazębna. Pojawia się wtedy, gdy pokarmy mające w swoim składzie węglowodany odkładają się w przestrzeniach międzyzębowych. Jedynym sposobem na całkowite usunięcie płytki nazębnej jest dokładne szczotkowanie i nitkowanie. Gdy jej nie usuniemy – po kilkunastu godzinach tworzy się kamień nazębny, który usunąć może jedynie dentysta.
Próchnica zębów rozwija się, gdy wszystkie cztery czynniki pojawią się w jednym czasie:
- bakterie (między innymi paciorkowce) – są w stanie rozpocząć proces próchniczy poprzez produkowanie kwasów, które są wynikiem metabolizowania cukrów. W ten sposób w jamie ustnej powstaje zakwaszone środowisko o pH poniżej 5,5, które sprzyja demineralizacji szkliwa.
- podatność zębów na próchnicę – niektóre osoby są bardziej podatne na zachorowanie na próchnicę, a inne mniej. Wynika to m.in. z predyspozycji genetycznych czy odpowiedniego dostarczania fluoru i wapnia podczas, gdy dziecko rozwija się jeszcze w łonie matki.
- cukry - te występujące w naturze nie mają wielkiego znaczenia do tego, aby próchnica zębów zaczęła się rozwijać. Znacznie większy wpływ mają cukry sztucznie dodawane do posiłków i napojów.
- czas - jeżeli trzy powyższe czynniki występują jednocześnie, to po jakimś czasie prowadzi to do rozpoczęcia rozwoju próchnicy zębów. Z tego względu ważne są regularne wizyty u dentysty, aby sprawdzić, czy z naszymi zębami nie dzieje się nic złego.
Objawy próchnicy zębów
Gdy bakterie zawędrują w głąb zęba, a następnie są coraz bliżej bardzo wrażliwej miazgi – objawia się to bólem zęba oraz nadwrażliwością na ciepłe i zimne posiłki oraz napoje. Jeżeli w tym czasie szybko zgłosimy się do stomatologa, to jest duża szansa, że ząb zostanie uratowany. W przypadku, gdy odwlekamy wizytę u dentysty, to próchnica w dalszym ciągu postępuje i wnika do miazgi zęba. Wtedy proces zapalny jest już tak zaawansowany, że nie da się go odwrócić i uratować zęba. Na początku próchnica atakuje szkliwo. Pierwszym objawem jest tzw. plamka próchnicowa, która po pewnym czasie ciemnieje. Jest to jeszcze etap w pełni odwracalny – dentysta wtedy zaleca zabieg reminalizacji, który wykonywany jest w gabinecie dentystycznym.
Kolejny etap choroby wiąże się ze zniszczeniem szkliwa. Bakterie, kwasy oraz toksyny powodują powstanie ubytku próchnicowego. Zębina jest rozmiękczona, a ubytek powoli powiększa się. Bakterie wędrują później do miazgi zęba, co prowadzi do zapalenia. Jeżeli zwlekamy z leczeniem, to doprowadzimy ząb do martwicy.
Czy próchnica zębów zależy od tego, co jemy?
Z badań wynika, że również to, co jemy zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy zębów. Chodzi tu zwłaszcza o spożywanie dużej ilości cukrów prostych oraz dwucukrów, czyli glukozy, sacharozy i fruktozy, gdyż szybko przetwarzają się na kwasy. Natomiast cukry złożone (występujące m.in. w ziemniakach lub ryżu) w znacznie mniejszym stopniu powodują powstanie choroby.
Ważna jest również kwestia dotycząca długości jedzenia cukrów. Lepszym rozwiązaniem jest zjedzenie czekolady niż lizaka. Należy też jeść jak najmniej słodyczy oklejających zęby. Podobnie wygląda sytuacja z napojami – kolorowe i słodkie napoje powodują, że poziom pH w jamie ustnej obniża się.
Próchnica zębów jest zakaźna
Należy o tym pamiętać w szczególności, gdy rodzice mają małe dziecko – jeszcze bez ząbków. Matki, które mają chore zęby, nie powinny oblizywać smoczka czy łyżeczki, gdyż pozwala to bakteriom znajdującym się w ślinie na przedostanie się ich do jamy ustnej dziecka.
Próchnicy zębów nie należy lekceważyć. Jeżeli zainterweniujemy w porę, to na pewno dentysta będzie w stanie uratować zepsuty ząb. Natomiast, gdy ignorujemy objawy choroby, ryzykujemy tym, że chore zęby trzeba będzie usunąć, co wiąże się z tym, że będziemy mieć ubytki, które należy jak najszybciej uzupełnić. Próchnica, jako choroba zakaźna, może stać się zagrożeniem dla całego organizmu i wiązać się z powstawaniem wielu groźnych schorzeń. Dowiedz się więcej o tym, jakie choroby mogą nas zaatakować, gdy nasze zęby są zepsute. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule.
